Tezos

Tezos Ve Tezos Skandalı Nedir?

11 Temmuz 2018

Kripto para dünyasında büyük bir yönetim skandalıyla adını duyuran Tezos’ta yatırımcılara token dağıtımı nihayet yapıldı. Geçen yıl düzenlediği ICO’da 232 milyon dolar fon toplayan Tezos, EOS’un 4 milyar dolarlık rekoruna kadar tüm zamanlar ICO yatırım rekorunu elinde bulunduruyordu. Bu yazımızda risk sermayecisi ve kripto para boğası Tim Draper’ın da yatırım yaptığı Tezos platformunu ve büyük Tezos skandalını irdeleyeceğiz.

Skandala geçmeden önce Tezos’u tanıyalım…

Web sitesinde Tezos “akıllı sözleşmeler ve merkezsiz uygulamalar için geliştirilmiş yeni bir platform” şeklinde tanıtılıyor.

Tezos tam anlamıyla dijital bir “cumhuriyet”e sahip, kendi kendi yöneten merkezsiz bir Blockchain projesi. Tezos resmi doğrulama yapmayı kolaylaştırıyor. Tezos topluluğu protokolde yapılması planlanan değişiklikler (oylama prosedürü de dahil) için oy kullanıyor, bunun sonucunda teklifler üzerinde toplu bir şekilde uzlaşılmış oluyor.  Tezos’un sacayakları şunlar:

Chain yönetimi. Yönetim gücü tamamen toplulukta. Taraflar platformdaki yeniliklere hep birlikte karar veriyor.

Güvenlik.

Tezos Blockchain’i resmi doğrulama yapmayı kolaylaştırmak için geliştirildi. Doğrulamayla akıllı sözleşmelerin güvenliği sağlanıyor ve bug’lı kodun önüne geçiliyor.

Proof-of-Stake. Tezos’un özel PoS algoritması her topluluk üyesine ağdaki işlemleri onaylama ve bunun karşılığında ödül kazanma fırsatı veriyor.

Tezos skandalı

“Merkezsiz” olmayı ve Blockchain’deki “yönetim” sorununu çözmeyi hedefleyen proje, Kathleen Breitman’ın da ifade ettiği gibi “ironik bir şekilde” yönetim sorunları sebebiyle faaliyete geçemedi. Sorunun bir tarafında Breitman çifti, diğer tarafında Johann Gevers bulunuyor. Breitman çiftinin geliştirdiği projeyi İsviçreli bir vakıf fonluyor ve Gevers bu vakfın başkanlığını yapıyor.

Sürecin başında her iki taraf da birbirini farklı şeylerle suçladı.  Kathleen Breitman’ın Business Times’a attığı mailde şu ifadeler geçiyor:

Arthur ve Kathleen Breitman, Johann’ın vakfın yönetim kuruluna, kendisine 1,5 milyon dolar değerinde Tezos token’ının hibe edileceği bir sözleşme yapma baskısında bulunduğunu öğrendi. Johann son tarihleri hep kaçırdı, toplantı organize etmeye veya toplantılara katılmaya çok isteksizdi. Ağın faaliyete geçmesi için işe alınması gereken insanları işe almadı ve ödeme yapması gereken kişilere ödeme yapmadı. Vakıfla ilgili sorunların çözülmesi için ona ulaşamadık. Bunun sonucunda Tezos ağının faaliyete geçmesi gecikti.

Daha sonra Breitman’ların avukatları 46 sayfalık bir dosya hazırladı. Dosyada Gevers “fonları kendi çıkarı için kullanmakla” ve “kendi reklamını yapmakla” suçlanıyor ve taraflar arasında “ilgi çatışması” olduğu belirtiliyor. Tüm bunların sonucunda Gevers’in görevini bırakması gerektiği savunuluyor. Yani Breitman’lar Gevers’i bir nevi “koltuğundan indirmeye” çalışıyor.

Gevers ise Reuters’a şöyle konuştu:

Bu karakterime yapılan bir hakarettir [suikasttir].

Gerçeği yansıtmayan açıklamalar ve apaçık yalanlardan oluşan uzun bir kirli çamaşır listesi. Vakfın domain’lerinin, web sitelerinin ve email sunucularının kontrolü Breitman’larda, dolayısıyla vakıf kurulan iletişimlerde herhangi bir yetkiye veya mahremiyete sahip değil.

Gevers Breitman’ları “yasa dışı darbe teşebbüsüyle” suçladı.

Tüm bunlar olurken ABD Menkul Kıymetler ve Borsalar Komisyonu SEC Tezos’a olası güvenlik sorunları sebebiyle soruşturma başlattı. Bunun yanı sıra Tezos’a toplu davalar açıldı.

Breitman’lar hala davalarla uğraşırken Tezos yatırımcıları neredeyse bir yıl sonra token’larına kavuştu.

Daha önce yalnızca Hitbtc de görülen XTZ 4 Temmuz’da Gate.io’da listelenmeye başladı ve değeri bir anda 0’dan bir milyar doların üzerine çıktı; listeye 19. sıradan girdi.